مزاج بلغمی؛ معرفی علائم و نشانه ها تا درمان

مزاج در لغت به معنی در هم آمیختن بوده و در طب سنتی ایران به مفهوم کیفیت یکسان است که در نتیجه فعل و انفعال مزاج ها با یکدیگر در یک جسم مرکب بوجود می آید.
در دیگاه طب سنتی هر جسم مرکب از چهار رکن تشکیل شده است، گرمی، سردی، تری و خشکی.

برای آشنایی با دوره های آموزشگاه جوانه سبز کلیک کنید.

مزاج معتدل به چه معناست ؟

به عبارت دیگر اگر هر یک از اعضای بدن از کیفیت های گرمی، سردی، تری و خشکی بهره لازم و خاص خود را به طور کامل برده باشند و به اعتدال رسیده باشند آنگاه مزاج کل بدن معتدل است.

مزاج غیر معتدل به چه معناست ؟

اگر یک یا دو عنصر از کیفیت های گفته شده نسبت به عناصر دیگر برتری داشته باشد آنگاه مزاج غیر معتدل بوجود می آید.

مزاج غیر معتدل به دو دسته مفرد و مرکب تقسیم میشود:

مزاج مفرد : گرم، سرد، خشک و تر
مزاج مرکب: گرم و خشک (صفراوی)، مزاج گرم و تر (دموی)، سرد و خشک (سوداوی) ، سرد و تر (بلغمی)

در این مطلب قصد داریم به معرفی مزاج سرد و تر (بلغمی) بپردازیم و خواص و کاربرد قرص بلغم را در دفع بلغم اضافه از بدن بطور کامل مورد بررسی قرار دهیم.

آیا هضم غذا برای دستگاه گوارش شما دشوار است ؟
آیا چهره شما رنگ پریده است ؟
آیا بطور مرتب رفلاکس معده را تجربه میکنید؟
آیا خسته و کسل هستید ؟
آیا همه چیز را دیر متوجه میشوید و زود هم فراموش میکنید؟
آیا پرخواب هستید؟

اگر همه این نشانه ها را دارید به احتمال زیاد مزاج شما سرد و تر است و یا به اصطلاح بدن شما دچارغلبه بلغم شده است.

عواملی که موجب غلبه خلط بلغم میشوند شامل :

• مصرف لبنیات

• آب و هوای سرد

• برنج سفید و نشاسته

• مصرف غذا های چرب

• آب و مایعات زیاد

• پرخوری

در هنگام پرخوری حرارت بدن از هضم غذای اضافی عاجز میشود و این مساله موجب خاموش شدن حرارت غریزی بدن خواهد شد.

پرخوری همچنین برای کسی که حرارت بدنش کم است موجب تولید خلط بلغم میشود.

• کم خوری بیش از حد

کم خوری موجب کاهش تولید خون در بدن میشود.

• غذا ها و داروهای با مزاج سرد و تر

• بی تحرکی

بی تحرکی به علت افزایش مواد سرد در بدن و عدم تحلیل آن ها موجب افزایش بلغم خواهد شد.

• پر تحرکی بیش از حد

تحرک خیلی زیاد، به دلیل تحلیل بیش از حد حرارت غریزی بدن سردی و تری را در بدن افزایش میدهد.

مزاج سرد و تر در سنین بالا

از سنین 60 سالگی به بعد و با ظهور ضعف شدید در قوا و کاهش رطوبت و حرارت غریزی مزاج شخص سرد و تر میشود، که بر اساس

شرایط محیطی و رژیم غذایی قابل کنترل است.

مزاج بلغمی (سرد و تر) در فصول سال

فصل زمستان دارای مزاج سرد و تر بوده و زمینه ساز تشدید و یا بروز بیماری های سرد و تر، بخصوص برای افراد بالای 60 سال میباشد.

مزاج سرد و تر در مناطق مختلف آب و هوایی

مناطقی که در کنار دریا هستند مانند حاشیه شمالی ایران در کنار دریای خزر (استان های گیلان و مازندران) دارای مزاج سرد و تر هستند و

مردم این نواحی به علت رطوبت بالا معمولا آرام و صبورند و از طرفی بیماری های مفصلی در میان آن ها، بخصوص در خانم ها شیوع بیشتری دارد.

به همین دلیل مصرف سیر (مزاج سیر گرم و خشک است)  به اشکال مختلف در رژیم غذایی مردم این مناطق قرار گرفته است.

مزاج بلغمی (سرد و تر) در اعضاء بدن

مغز دارای مزاج سرد و تر میباشد، زیرا به علت ورود اطلاعات فراوان به آن دچار غلبه گرمی و خشکی میشود و به همین جهت مزاج طبیعی مغز سرد و تر آفریده شده تا دچار تحریک بیش از حد نشود .

افزایش گرمی و خشکی مغز موجب تحریک پذیری، بیخوابی و اضطراب خواهد شد.

تاثیر حالات روانی بر مزاج

مزاج انسان به شدت از حالات روانی فرد تاثیر میپذیرد. برخی از این حالات با سرعت زیاد و برخی با سرعت کمتر مزاج انسان را تحت تاثیر قرار میدهند. به عنوان مثال :
خشم، حرارت را بطور ناگهانی به بیرون میراند در حالی که لذت، حرارت را کم کم به بیرون میراند. ترس، حرارت را بطور ناگهانی به داخل

میراند (چهره سفید میشود) ولی اندوه کم کم حرارت را به داخل میراند که در دراز مدت موجب بروز بیماری های سوداوی میشود.

طبق گفته های قبلی، ترس نیز موجب افزایش بلغم در بدن خواهد شد.

نشانه های غلبه بلغم در طب سنتی

مواردی که با توجه به آن ها میتوان در مورد وضعیت کلی مزاج ذاتی بدن قضاوت کرد شامل :

• ملمس

کیفیتی است که طبیب طب سنتی هنگام لمس بدن شخص معاینه شونده حس میکند.

احساس نرمی و سرما هنگام لمس بدن فرد نشان دهنده غلبه بلغم بر بدن وی است. یعنی مزاج شخص سرد و تر میباشد.

نکته : طبیبی که بدن فرد را لمس میکند باید مزاج معتدل داشته باشد یا مزاج خود را بخوبی بشناسد.

برای مثال اگر مزاج پزشک سرد باشد و هنگام لمس بیمار احساس گرمای زیاد کند یعنی مزاج بیمار گرم است و اگر کمی احساس گرما کند یعنی مزاج بیمار معتدل است.

• گوشت و چربی (هیکل)

هیکل های درشت و حجم دار که برخی از آن ها با غلبه چربی همراه هستند معمولا دارای مزاج سرد و تر یا بلغمی هستند.

اگر غلبه عضله بیشتر باشد مزاج این افراد گرم و تر است. به عبارت دیگر میزان چربی و گوشت زیاد بر تری مزاج دلالت دارد.

• مو

کم پشتی، نازکی، صافی و سفیدی مو نشان دهنده سردی و تری مزاج است.

• رنگ بدن

رنگ پریده یا رنگ سفید صورت (شبیه رنگ مهتاب) نشانه غلبه بلغم یا کم خونی است.

• خواب و بیداری

سرد و تری یا همان غلبه بلغم موجب پرخوابی میشود به همین دلیل افراد با مزاج تر به خواب بیشتری نیاز دارند.

• چگونگی افعال صادر شده از بدن

صحیح و کامل بودن افعال بدن نشانه سالم بودن بدن است و ایجاد مرض مستلزم غیر طبیعی بودن این افعال است.

به عنوان مثال سرعت رشد بدن، رشد مو و دندان نشانه گرمی است و سستی و ضعف و ناتوانی نشانه سردی در بدن میباشد.

• کیفیت مواد دفعی بدن

در اجابت مزاج طبیعی بعد از هر بار مصرف غذا، یک بار عمل دفع انجام میشود.

افراد بلغمی در این مورد مشکل خاصی ندارند اما افراد با مزاج گرم و خشک به یبوست دچار میشوند.

• بزرگی و کوچکی اعضا بدن

بزرگ و وسیع بودن قفسه سینه، برجسته بودن عروق، عظیم بودن نبض، بزرگی دست و پا و آشکار بودن مفاصل بر گرمی مزاج دلالت دارد و عکس آن نشانه سردی است.

• حالات نفسانی و روانی

افراد بلغمی حافظه خوبی ندارند و خواب آلود، صبور و خونسرد هستند.

نشانه ها و علائم غلبه بلغم در یک نگاه

• سفیدی بیش از حد رنگ صورت

• سستی گوشت اندام ها

• سردی و نرمی پوست

• زیادی و چسبندگی آب دهان

• کم تشنه شدن

• ضعف در هضم غذا

• آروغ ترش و ریفلاکس معده

• سفیدی رنگ ادرار

• پرخوابی

• کسل بودن

• کند فهمی و کمبود حافظه

• رویای آب و رودخانه و برف و باران و تگرگ

نکته : افراد بلغمی پوست شفاف و خوبی دارند اما گاهی به علت نرمی و رطوبت زیاد پوست شل شده و در ناحیه زیر چشم و زیر گلو چین خوردگی هایی پدیدار میشود.

بیشترین مشکلات گوارشی مربوط به افراد بلغمی است، زیرا عضلات دستگاه گوارش شل بوده و حرکات آن کم میشود، در نتیجه بخوبی کار نمیکند. بنابراین غذا بخوبی هضم نخواهد شد.

کسل بودن به دلیل غلبه رطوبت بر بدن اتفاق می افتد.

راه های دفع بلغم از بدن

اگر شما هم به این علائم دچار هستید ممکن است به دنبال راه حل مناسب و قطعی برای رفع مشکل غلبه بلغم یا همان سردی و تری مزاج خود باشید.

تیم تحقیقاتی مرهم طب در این زمینه، موارد زیر را به شما پیشنهاد میکند.

منبع:مرهم طب

** هشدار

“مصرف هر آنچه در این مطلب معرفی شد و هر نوع گیاه دیگر، تنها با تجویز متخصص طب سنتی و گیاهان دارویی آزاد است و هرگز نباید به‌صورت خودسر از آنها استفاده کنید.”

“مطالب این بخش صرفا جنبه اطلاع رسانی دارد. آموزشگاه جوانه سبز هیچگونه درمان و مسئولیتی در قبال استفاده نادرست و بدون تحقیق و نظر پزشک از موارد نوشته شده را ندارد.”