گیاه آب بشقابی

گیاه «آب بشقابی» یکی از گیاهان ارزشمند دارویی است که دارای خواص دارویی متعددی بوده و از دیرباز برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شده است. آب بشقابی جزء گیاهان در معرض انقراض ایران طبقه بندی شده است که بیشتر در تالاب انزلی یافت می‌شود.

انقراض یک پدیده طبیعی بوده، اما انسان به انقراض گونه‌ها در جهان سرعت بیشتری بخشیده است و با اینکار گونه‌ها در معرض خطر بیشتری قرار گرفته‌اند.

این گونه‌های در حال انقراض، مزایای زیادی دارند که از جمله می‌توان به منبع ژن‌های حیاتی، اهمیت اکولوژیکی و خواص ارزشمند دارویی آن‌ها اشاره کرد.
«گیاه آب بشقابی یکی از گیاهان ارزشمند دارویی است که دارای خواص دارویی متعددی بوده و از دیرباز برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شده است.

آب بشقابی جزء گیاهان در معرض انقراض ایران طبقه بندی شده است که بیشتر در تالاب انزلی یافت می‌شود».
گیاه آب بشقابی از گذشته‌های دور اکسیر معجزه آسای حیات نامیده شده است.

نتایج تحقیقات عنوان داشته است: «گیاه آب بشقابی با نام علمی Centella asiatica از خانواده چتریان (Apiaceae) بوده و از هزاران سال پیش در کشورهای آسیای شرقی، هندوستان، چین، اندونزی، سریلانکا و جنوب آفریقا به طور سنتی استفاده شده است.

در گذشته‌های دور این گیاه را اکسیر معجزه آسای حیات می‌نامیدند.

در سال ۱۹۹۸در کانادا این گیاه به عنوان برجسته‌ترین دارو شناخته شد و در طول تاریخ از آن برای درمان بیماری‌هایی مانند سیفلیس، هپاتیت، زخم‌های معده، مشکلات مغزی، صرع، اسهال، تب و آسم استفاده می‌کردند.

آب بشقابی گیاهی علفی، پایا، رونده، در محل بندها ریشه زا، کرکینه پوش، نیمه آبزی و روینده در حاشیه آب است. ساقه‌ها رونده و خزنده، تقریباً در تمامی بندها ریشه‌زا، علفی، باریک، گوشتی و نرم است.

برگ‌ها دارای آرایشی دسته‌ای، مدور- کلیوی شکل، کم و بیش در سطح رویی کرک‌دار، دارای ۷-۹ رگبرگ، دمبرگ هم قد پهنک یا ۵ تا ۳ بار بلندتر از آن است.

گل سفید متمایل به صورتی، مجتمع در گل آذین چتری شامل ۳-۴ گل و دانه در جوانب فشرده است. زمان رویش و گلدهی این گیاه در اردیبهشت و خردادماه و زمان میوه‌دهی آن در تیر و مرداد ماه است».

پژوهشگران بیان داشته اند: «این گیاه بومی نواحی گرمسیری و در هر دو نیمکره به خصوص سریلانکا و جنوب آفریقا، جنوب شرقی آسیا، هند و قسمت‌هایی از چین و جنوب غربی دریای ایسلند، ماداگاسکار، جنوب و جنوب شرقی آمریکا، مکزیک، ونزوئلا و کلمبیا می‌روید.

در نواحی مرطوب هندوستان، پاکستان، سریلانکا تا ارتفاع ۷۰۰ متری و نزدیکترین محل پراکنش این گیاه به ایران در غرب ترانس قفقاز است این گیاه نم روی (Hygrophyte) و آسیب پذیر ((Vulnerable ، با توجه به منابع معتبر، مشاهدات محققان و نمونه‌های دقیق هرباریومی تاکنون پراکنشی فراتر از محدوده تالاب انزلی برای آن گزارش نشده است.

این گونه گیاهی نیازمند رویش در بخش‌های نمناک و مرطوب حواشی تالاب است.

ترکیبات گیاه شامل فلاونوییدها (کویرستین، کامپفرول)، گلیکوزیدهای مختلف، ترپنوییدها ، مادکاسسول، اسید مادکاسسیک، اسید آسیاتیک، اسید آسیاتیسنوتیک، اسید سنتلیک، اسید سنتویک، ایزو تانکونزید، اسیدهای چرب، آمینو اسیدها، فیتواسترول و تانن است».

این گیاه خواص ضد باکتری، قارچی، انعقادی، التهابی و ضد استرس دارد

این پژوهش عنوان داشته است: «در پزشکی سنتی هند، از آب بشقابی به عنوان یک تونیک مغذی یاد شده و از آن برای درمان آسم، برونشیت، ورم، پیل پایی، عفونت معده، مشکلات کلیه، جزام، بیماری‌های پوستی و التهاب میزراه استفاده می‌شود.

همچنین ذکر شده است که این گیاه دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچی، ضد انعقادی، ضد التهابی، ضد استرس، فعالیت ضد توبرکلوزیس و بهبود زخم است.

در طب آیورودا از این گیاه به عنوان جوان کننده و تسکین دهنده سلول‌های عصبی و مغزی، افزایش دهنده هوش، طولانی شدن عمر و بهبود حافظه استفاده می‌نمایند.

در جنوب شرقی آسیا، این گیاه باعث افزایش فعالیت مثانه می‌شود و همچنین برای درمان اسهال، بیماری‌های چشم، آسم، فشار خون و التهاب نیز به کار می‌رود.

در کشور فیلیپین برگ گیاه را به صورت ضماد برای زخم‌ها، بریدگی‌های خفیف و خراشیدگی به کار می‌برند. به طور سنتی در کشورهایی مانند اندونزی و شبه جزیره مالی به دو صورت خوراکی و موضعی برای بهبود زخم‌ها و همچنین از برگ‌های گیاه در درمان لکوره و تب توکسیک استفاده می‌نمایند.

مصرف عصاره تیتر شده این گیاه به عنوان داروی بهبود دهنده زخم، دارای تاریخچه طولانی در اروپا است».

برای آگاهی و ثبت نام در دوره های مختلف آموزشگاه جوانه سبز کلیک کنید