نام علمی سماق Rhus coriaria “سماق” در قدیم “سماک” نیز تلفظ می‌شده است، در حقیقت فارسی آن سماک و عربی آن سماق است. درختچه ای است کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد. رنگ میوه ی آن قرمز و قهوهای است و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می شود.
میوه ی آن پس از کوبیدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده می‌شود. در یونان باستان از چوب آن برای رنگ آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شده است و در کشور ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می کردند. در برخی از کشورها از آن نوشیدنی تهیه می کنند که برای تسکین درد معده و اختلالات گوارشی موثر است. سماق قرمز تبریز از نظر طب قدیم، سرد و خشک است.
خواص درمانی سماق قرمز
- خاصیت ضد میکروبی دارد.
- خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از عمل رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد با تخریب سلول های بدن نقش مهمی در بروز انواع سرطان دارند. بنابراین آنتی اکسیدان ها از بروز سرطان ها جلوگیری می کنند.
- برای بیماران دیابتی مفید است،
- زیرا یکی از عوامل به وجود آمدن عوارض مختلف در دیابتی ها، ترکیب شدن گلوکز (قند خون) با پروتئین های حیاتی بدن است که به تغییر ساختار شیمیایی و عملکرد این پروتئین ها می انجامد. مطالعات نشان می دهد که سماق تا ۸۱ درصد از بروز این فرایند جلوگیری می کند.
- برای دندان درد مفید است.
- اشتها را تحریک می‌کند.
- به دلیل داشتن تانن فراوان، قابض و پاک کننده معده می‌باشد.
- خاصیت ادرارآور یا دیورتیک دارد.
- تب را پایین می آورد.
- در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس موثر است.
- خون را تصفیه می کند و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع می کند.
- لثه‌ها را تقویت کرده و آنها را محکم می سازد.
- برای برطرف شدن تهوع و بی اشتهایی مفید است.
- تقویت کننده ی دستگاه گوارش است.
- از خونریزی معده جلوگیری می‌کند
- در رفع غلظت خون موثر است.
- خوردن گرد سماق با آب سرد از خونریزی داخلی جلوگیری می کند.
- غرغره ی جوشانده سماق برای ورم گلو و دهان مفید است.
- مالیدن آب جوشانده ی سماق روی محل ضربه دیده، از ورم آن جلوگیری می کند.
- گردی که روی میوه سماق مینشیند و به آن خاک سماق میگویند، بسیار قابض و کمی تلخ است و به علت داشتن املاح، از ترشحات بی رنگ زنانه جلوگیری می‌کند.
- منوراژی (خونریزی رحم) و خونریزی در فواصل قاعدگی را کاهش می دهد.
- خونریزی سینه (هموپتزی) را کم می کند.
- اسهال معمولی و اسهال خونی را برطرف می کند.
- کمپرس با سماق در التیام زخم، سوختگی، اگزما، ترک نوک سینه و عضو ضرب دیده موثر می باشد.
- برای رفع تهوع و استفراغ ، سماق را با زیره و آب سرد مخلوط کرده و مصرف نمایید.
- چای سماق برای کاهش تعریق به کار می رود.
- در قدیم برگ درخت سماق را دم کرده و برای سیاه کردن مو از آن استفاده می کردند.
- در قدیم سماق برای درمان سوزاک و سل به کار می رفته است.
- در قدیم شیره خارج شده از درخت سماق را برای درمان بیماری های دستگاه ادراری به کار می بردند.
هشدارها
- خوردن سماق قرمز تازه باعث مسمومیت می شود. بنابراین فقط باید خشک آن را مصرف نمود.
- به دلیل اینکه طبیعت سماق قرمز سرد است، برای افراد سردمزاج مناسب نیست و باید با گیاهان گرم مصرف شود.
- مصرف بیش از حد آن می تواند مسمومیت زا باشد.
۷ خواصیت درمانی سماق که نمی دانستید
۱) پر آنتی‌اکسیدان‌ترین ادویه است
به هر طریقه و روش آزمایشگاهی که فعالیت آنتی‌اکسیدانی مواد را اندازه‌گیری کنیم، این ادویه معمولا مقام اول را به دست می‌آورد. سماق ۶۶ برابر بلوبری آنتی اکسیدان دارد.
۲) طبق تحقیقات آزمایشگاهی خاصیت ضد سرطانی دارد
در تحقیقات آزمایشگاهی داده‌های زیادی وجود دارد که فعالیت ضد تکثیری (سلول‌های سرطانی) آن را نشان می‌دهند. همچنین از طریق چندین اقدام در آزمایشگاه دریافته‌اند که سماق قرمز تبریز رشد سرطان سینه را متوقف می‌کند. کلسترول بد را کاهش می‌دهد
هنگامی که به مقدار ۱.۵٪ رژیم غذایی خرگوش‌ها سماق ایرانی به آنها خورانده شد، مشاهده شد که «سطح کلسترول بد» به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
همین تغییر در موش‌های آزمایشگاهی هم اتفاق افتاد..
آزمایش دیگری در ایران بر روی ۷۲ نوجوان و جوان مبتلا به چاقی انجام گرفت. در طول آزمایشی ۱ ماهه که سه بار در روز ۵۰۰ میلی گرم پودر سماق به آزمایش شوندگان داده می‌شد،
کاهش «قابل توجهی» در کلسترول کل، کلسترل بد، و تری گلیسرید مشاهده شد.
۳) فشار خون را پایین می‌آورد
در طب جایگزین خاور میانه، استفاده از سماق در کاهش فشار خون یک شیوه‌ی محبوب است، که بیشتر به صورت جوشانده مصرف می‌شود. طبق مطالعات مقدماتی ممکن است سماق قرمز تبریز گیاهی ضد فشار خون باشد.
۴) برای دیابت خوب است
حتی بعد از مصرف دوزی اندک، دانه‌های آن در موش‌های دیابتی کارساز واقع شد و گلکوز خون بعد از خوردن (قند خون بعد از خوردن) را ظرف ۵ ساعت تا ۲۴٪ کاهش داد.
در واقع، بیش از ده دوازده مطالعه وجود دارد که بر روی موش‌ها انجام شده و بنابر گزارش‌های اعلام شده سماق قرمز تبریز مقاومت انسولین را بهبود، و قند خون را کاهش، و سطح لپتین را تقویت کرده است.
علاوه بر سایر پارامترها در انسولین، پروتئین واکنشی سی، کاهش و در مقاومت به انسولین افزایش مشاهده شد.
۵) با جلوگیری از چربی‌ها باعث کاهش وزن می‌شود
وقتی از عصاره‌ی آن در بافت پانکراس خوک استفاده شد، فعالیت آنتی-لیپازی آن مشاهده گردید.
۶) کاهش تراکم استخوانی را کند می‌کند
مهم نیست چه اندازه از سلامت برخوردار هستید، کاهش تراکم استخوانی ناشی از افزایش سن یکی از واقعیت‌های زندگی است.
به همین دلیل است که وقتی شما به بیست و چند سالگی می‌رسید والدین‌تان آنقدر کوتاه به نظر می‌رسند و به همین علت است
که شما روزی نسبت به دیگران کوتاه به نظر خواهید رسید!
۷) در برابر پاتوژن‌های دهانی مانند یک ماده‌ی ضد باکتریایی عمل می‌کند
«عصاره‌ی آب سماق در مقابله با پنج باکتری رایج دهانی خواص ضد باکتریایی قدرتمندی داشت و قادر بود جلوی تشکیل زیست‌لایه بر روی سیم ارتودنسی را بگیرد.
تداخل دارویی
مصرف استاتین‌ها برای کاهش کلسترول، داروهای فشار خون، و درمان‌های دیابت ممکن است همه به نحو بدی تاثیرگذار باشند.
وقتی مقدار زیادی مصرف می‌شود، ممکن است نتیجه افت بیش از حد و ناگهانی باشد.
منبع: سیدعطار
** هشدار
“مصرف هر آنچه در این مطلب معرفی شد و هر نوع گیاه دیگر، تنها با تجویز متخصص طب سنتی و گیاهان دارویی آزاد است و هرگز نباید به‌صورت خودسر از آنها استفاده کنید.”
“مطالب این بخش صرفا جنبه اطلاع رسانی دارد. آموزشگاه جوانه سبز هیچگونه درمان و مسئولیتی در قبال استفاده نادرست و بدون تحقیق و نظر پزشک از موارد نوشته شده را ندارد.”
